Lươn là một loại lưỡng tính có giá trịnh dinh dưỡng rất cao. Trong đó rất giàu protein, các loại vitamin và khoáng chất,… Vì vậy, rất nhiều chị em nội trợ yêu thích sử dụng loại thực phẩm này để chế biến đa dạng nhiều món ăn dinh dưỡng. Đồng thời nó cũng rất bổ dưỡng với hầu hết với tất cả các độ tuổi. Do đó, nhu cầu về sử dụng lươn của thị trường hiện đang rất lớn. Để đáp đứng nhu cầu của thị trường thì các trang trại nuôi thủy sản cần phải tăng sản lượng. Cũng như là tăng số lượng trang trại nuôi lươn.
Hiện nay, mô hình nuôi lươn không bùn rất được hưởng ứng. Bởi phương pháp này mang lại nhiều kết quả tích cực và mang đến lợi nhuận rất cao. Để nuôi lươn trong bể mà không cần bùn thì bà con nông dân cần hiểu rõ được phương pháp và đặc điểm về lươn. Bài viết dưới đây sẽ giúp cho bà con nắm rõ cách xây bể và phương pháp nuôi lươn không bùn rất đơn giản.
Mục Lục
Một số đặc điểm của lươn
Chiều dài thân trung bình khoảng 25–40 cm, mặc dù có cá thể dài tới 1 m. Thân hình trụ, da trần không vảy, thiếu vây chẵn, vây lưng nối liền với vây đuôi, vây hậu môn. Các vây không có gai, mang thoái hóa thành một lỗ phía dưới đầu. Đuôi vót nhọn. Lưng màu nâu, bụng màu trắng hay nâu nhạt. Miệng lớn, có thể kéo dài ra được, cả hai hàm đều có các răng nhỏ để ăn cá, giun, giáp xác cùng các động vật thủy sinh nhỏ khác vào ban đêm. Hai mắt rất nhỏ. Giống như các loài khác trong bộ Lươn, chúng hô hấp nhờ các màng của khoang bụng và ruột, không có bong bóng.
Hướng dẫn thiết kế bể
Lựa chọn vị trí
Bể phải đặt ở nơi yên tĩnh, ít người qua lại; có nguồn nước ngầm, không bị ô nhiễm bởi các loại chất công nông nghiệp và kim loại nặng; giao thông thuận tiện.
Diện tích của bể
Diện tích cần thiết để bố trí trại nuôi lươn thương phẩm tối thiểu là 200m2. Trong đó, diện tích sàn (nền) đặt khung sắt, lót bạt làm bể nuôi tối thiểu 50m2 và có mái che. Phần diện tích còn lại thiết kế bể lọc nước, bể chứa lắng và bể xử lý nước thải.
Chọn vật liệu làm bể
Sắt hộp vuông 25 x 25mm, bạt nhựa màu (đen hoặc vàng), ống nhựa phi 90, co phi 90 và ống nhựa phi 114.
Vật liệu sử dụng thường xuyên
- Sợi dây ni-lông làm giá thể có chiều ngang 1cm
- Lưới, vợt, học phân cỡ lươn giống.
- Máy bơm, bể nhựa 1m3, đá mi, đá 4 x6, cát mịn, đá nâng pH.
- Ống nhựa, van cấp nước phi 27.
Hướng dẫn thiết kế bể bạt nuôi
Trên phần diện tích 50m2, thiết kế 2 dãy khung sắt, mỗi dãy 6 ô, mỗi ô có kích thước: dài 2.7m x rộng 1m x cao 0,4m. Mỗi khung sắt sau khi thiết kế được đặt trên mặt sàn bằng phẳng, độ dốc 7 độ, hướng ra phía ngoài. Sử dụng bạt nhựa khổ 4m, cắt bạt nhựa lót vào theo đúng kích thước khung sắt. Sau khi lót bạt, mỗi khung sắt trở thành một bể có diện tích đáy là 2,7m2, có thể tích 1,1m3. Mỗi bể đặt một co vuông 90mm, một đầu co đặt bằng mặt đáy bạt để gắn ống giữ nước và thay nước (khi đặt co dùng keo dán kỹ phần bạt đáy xung quanh vành co), đầu còn lại nối với một ống phi 90 để làm ống thoát.
Dây nhựa (dây buộc chuyên dùng có chiều rộng 1cm) bó thành bó, mỗi bó 2kg. Ống, van cấp nước bố trí chạy dọc theo thành bể để tiện thao tác.
Hướng dẫn thiết kế bể lọc
Sử dụng bể nhựa 1m3 xếp vật liệu thứ tự từ phía dưới lên: đá 4×6: 10cm; đá mi: 10cm; đá nâng pH: 20cm; cát mịn: 10cm. Chú ý giữa các lớp nên lót một tấm lưới ngăn cách để tiện khi vệ sinh.
Hướng dẫn thiết kế bể lắng
Bể lắng có kích thước dài 10m x rộng 5m x cao 1m. Lót bạt nhựa cả đáy và thành bể. Có thể làm bể nổi hoặc bể chìm. Đối với bể chìm, phải sử dụng bơm; bể nổi thì có thể tự chảy mỗi khi thay hoặc cấp nước cho bể nuôi.
Hướng dẫn thiết kế bể xử lý nước thải
Với 12 bể nuôi như thiết kế trên thì bể xử lý nước thải có diện tích tương đương bể lắng nhưng thiết kế bể chìm, không cần lót bạt đáy.
Kỹ thuật nuôi lươn
Chọn nguồn nước
Nước sử dụng để nuôi lươn được bơm từ giếng khoan vào bể lọc, rồi chảy vào bể lắng. Sau khi để lắng, kiểm tra độ pH thích hợp trong khoảng từ 6,8-7,5 (Chú ý, nếu pH <5 thì phải thiết kế hai bể lọc hoặc nâng chiều cao đá nâng pH lên gấp đôi). Sau đó chuyển vào bể nuôi. Mực nước trong bể nuôi từ 7 – 15 cm. Mỗi bể nuôi 2,7m2, treo 2 kg dây ni-lông làm giá thể để lươn trú ẩn.
Cách chọn và thả giống
Chọn giống: Mua con giống nhân tạo ở các cơ sở sản xuất có uy tín và được nhiều người tín nhiệm. Lươn biết ăn thức ăn công nghiệp, có màu vàng sẫm, không bị sây sát, không dị hình, khỏe mạnh, đồng cỡ. Kích thước lươn giống phù hợp thả nuôi là 400 – 500 con/kg.
Mật độ nuôi: Mỗi bể có diện tích 2,7m2, lươn có kích cỡ 500 con/kg, thả với mật độ tốt nhất là 3.000 con/bể; lươn có kích cỡ 200con/kg, thả 2.000 con/bể. Lươn giống mua từ các trại sản xuất, trước khi thả nuôi cần tắm lươn bằng nước muối 2– 3% trong 10 – 15 phút để sát trùng và loại bỏ những con yếu.
Hướng dẫn quản lý và chăm sóc
Quản lý thức ăn
Sử dụng cám viên công nghiệp có hàm lượng đạm cao (>40%), không ôi thiu, ẩm mốc, kích thước viên thức ăn theo giai đoạn tăng trưởng của lươn, kết hợp thêm trùn quế làm thức ăn cho lươn trong suốt thời kỳ nuôi. Lươn có kích cỡ 100-500 con/kg, khẩu phần ăn khoảng 0,15-0,2% trọng lượng thân; sử dụng thức ăn viên và trùn quế theo tỷ lệ 7:3. Lươn có kích thước 10-100 con/kg, khẩu phần ăn 0,5% trọng lượng thân; sử dụng thức ăn viên và trùn quế theo tỷ lệ 8:2.
Trùn quế trộn với cám viên, ủ khoảng 15 phút, đem rải đều lên bề mặt sợi ni-lông nơi lươn trú ẩn. Mỗi ngày cho lươn ăn 1 – 2 lần, vào buổi sáng và buổi chiều, tùy theo thời tiết. Những ngày nắng, nhiệt độ cao nên cho lươn ăn 2 lần/ngày; khi trời âm u, mưa, lạnh chỉ nên cho lươn ăn một lần/ngày.
Định kỳ 7 ngày trộn thêm vitamin C và các loại khoáng vào thức ăn để tăng đề kháng và kích thích tính bắt mồi của lươn. Lươn chỉ tham gia bắt mồi chủ động trong thời gian từ 10-15 phút, sau thời gian này lươn không không còn bắt mồi nữa. Dựa vào đặc điểm bắt mồi của lươn mà chúng ta điều chỉnh thức ăn cho hợp lý.
Cách thay đổi nước
Hàng ngày thay nước mới 100% sau mỗi lần cho lươn ăn. Việc thay nước được tiến hành ngay sau khi lươn ngừng ăn 1 giờ. Sử dụng vòi xịt loại bỏ tất cả các chất cặn bã bám trên mặt bể, tường bể và sợi ni-lông, sau đó cấp nước mới vào, độ sâu nước bể khoảng 7-10cm nếu lươn còn nhỏ, khi lươn lớn mức nước cao 10-15cm. Giữ yên tĩch sợi ni-lông nơi lươn trú ẩn.
Cách phát hiện và phòng trị lươn bệnh
Khi rải thức ăn, nếu thấy hiện tượng lươn bắt mồi kém, âm thanh bắt mồi của lươn rời rạc, lươn bò rải rác trong bể mà không nằm trú ẩn trong sợi ni-lông là dấu hiệu cho biết lươn nuôi có triệu chứng bệnh.
Khi phát hiện lươn bệnh thì phải ngừng cho ăn, thay nước mới, sử dụng thuốc tắm cho lươn như nước muối có hàm lượng 3-5%, Formol nồng độ 3-5‰; hoặc dùng Tetracyline trộn với thức ăn hàm lượng 5-7g/kg thức ăn, cho ăn liên tục trong 3 ngày, hoặc có thể hòa tan với nước tạt đều lên mặt bể với liều lượng 5-10g/m3, ngâm lươn trong 30 phút rồi thay nước mới.
