Có thể nói nghề trồng lúa nước đã ăn sâu vào văn hoá và cuộc sống của người dân Việt Nam, các cánh đồng lúa trải dài ở hầu hết các vùng đồng bằng. Việt Nam là một trong những nước xuất khẩu lúa gạo lớn nhất nhì trên thế giới, chính vì vậy nghề trồng lúa được xem như là một nghề chủ lực của ngành nông nghiệp nước ta. Lúa gạo đóng góp vào sự phát triển kinh tế và mang lại thu nhập cho đa số người dân ở nông thôn. Tuy nhiên, nếu không có đủ kinh nghiệm trồng lúa, nhất là những hiểu biết về dịch bệnh gây hại. Lúa bị bệnh không tạo ra năng suất, bà con rất dễ bị mất mùa. Cùng tìm hiểu về bệnh đạo ôn, là một dịch bệnh gây hại cho lúa ảnh hưởng lớn đến mùa màng.
Mục Lục
Những triệu chứng bệnh thường gặp
– Trên lá lúa: vết bệnh ban đầu là những chấm nhỏ màu xanh xám nhạt. Về sau, vết bệnh lớn dần có hình thoi, rộng ở phần giữa, nhọn ở hai đầu. Ở giữa vết bệnh màu xám tro, xung quanh nâu đậm. Phần tiếp giáp với mô khỏe có màu nâu nhạt. Khi bệnh nặng, các vết bệnh nối liền nhau làm cho lá bị cháy. Nơi bị nhiễm nặng có thể bị cháy trụi hoàn toàn, bộ rễ bị thối và lúa không hồi phục.
– Trên đốt thân: vết bệnh màu nâu bao quanh đốt thân làm đốt khô, teo lại. Các đốt thân gần gốc bị mục ra làm cho gốc bị gãy đổ.
– Cổ bông, cổ gié: vết bệnh ban đầu là một chấm nhỏ màu đen đoạn cổ giáp tai lá. Về sau lớn dần làm cổ bông héo, bông lúa trắng hoặc lép lửng.
– Trên hạt: Vết bệnh không định hình, có màu nâu xám. Nấm đen ký sinh ở vỏ trấu và có thể ở bên trong hạt. Hạt giống bị bệnh là nguồn truyền bệnh sang vụ khác. Cần kiểm tra diện tích lúa để thực hiện các biện pháp phòng, chống bệnh trên cây lúa.
Hướng dẫn biện pháp phòng trừ bệnh đạo ôn cho lúa
Những cách phòng bệnh
– Dọn sạch tàn dư rơm rạ và cỏ dại mang mầm bệnh trên đồng ruộng. Gieo cấy các giống kháng hoặc chống chịu với bệnh đạo ôn. Kiểm tra hạt giống và xử lý giống ở nhiệt độ thích hợp. Mật độ gieo, cấy vừa phải. Bón phân với tỷ lệ cân đối giữa phân chuồng và N:P:K. Bón tập trung nặng đầu, nhẹ cuối, sao cho khi lúa trổ bông có bộ lá đòng màu xanh hơi vàng là đạt yêu cầu. Khi bị bệnh đạo ôn, không để ruộng khô hạn, không bón phân đạm. Không phun các loại phân bón lá và thuốc kích thích sinh trưởng. Nếu ruộng bị đạo ôn lá nặng sau khi phun thì 5 – 7 ngày còn vết trên lá non dạng cấp tính phải phun thuốc lại lần 2.
– Giữ mực nước đầy đủ, thường xuyên trên mặt ruộng, tùy nhu cầu nước theo từng giai đoạn của cây lúa (3 cm – 5 cm), tránh để ruộng khô nước khi bệnh đạo ôn xảy ra.
– Cần thăm đồng thường xuyên, phát hiện kịp thời khi bệnh chớm xuất hiện.
Những cách trị bệnh đạo ôn trên lúa
– Đối với bệnh đạo ôn cổ lá, cổ bông, cần theo dõi chặt chẽ thời gian lúa vào trổ. Ruộng đạo ôn lá lúa đã chữa trị khỏi thì ruộng đó ít nhiều bị bệnh đạo ôn cổ lá và cổ bông, do đó bước vào giai đoạn bắt đầu sắp trổ đều phải phun thuốc. Nếu điều kiện thời tiết thuận lợi cho đạo ôn cổ bông phát triển gây hại, cần phun phòng cho các ruộng gieo, cấy trước khi lúa trổ 5 – 7 ngày, nhất là khi trổ gặp điều kiện nhiệt độ dưới 280 C, tiết trời râm mát, có mưa nhỏ hoặc mưa rào.
– Những ruộng lúa xanh tốt, thừa đạm khi trổ 20 – 30%, gặp gió mùa Đông Bắc muộn, thường hay bị bệnh đạo ôn cổ bông gây hại. Dùng các thuốc đặc hiệu để phun trừ bệnh như: Beam 75WP, Filia 525SC, Kabim 30WP, Trizole… Kết hợp phun thuốc phòng khô vằn, thối thân, thối bẹ giai đoạn đồng trổ với liều lượng và nồng độ theo hướng dẫn trên chai thuốc.
– Chú ý tuân thủ nguyên tắc 4 đúng khi phun: đúng thuốc, đúng lúc, đúng liều lượng, đúng cách. Những ruộng bị đạo ôn lá nặng nên ngắt bỏ lá bệnh đem tiêu hủy trước khi phun và phun lại sau 5 ngày. Trong thời gian sau phun 4 tiếng gặp mưa không phải phun lại.
Lời kết
Dọn sạch tàn dư rơm rạ và cỏ dại mang mầm bệnh trên đồng ruộng. Gieo cấy các giống kháng hoặc chống chịu với bệnh đạo ôn. Kiểm tra hạt giống và xử lý giống ở nhiệt độ thích hợp. Đây là một trong số những việc cần làm khi trồng và chăm sóc lúa mà người nông dân cần đặc biệt lưu ý.
